- რა არ უნდა მიიღოს ამ დროს ორსულმა?
- ორსულობის ბოლო 2 თვის განმავლობაში რაციონიდან გამორიცხეთ მლაშე პროდუქტები, შაშხი, კონსერვები, ნახევარფაბრიკატები. ეს პროდუტები მაღალკალორიულია, მაგრამ მცირე რაოდენობით შეიცავს საკვებ ნივთიერებებს, რომლებიც აუცილებელია ნაყოფისთვის. შეზღუდეთ შაქარი, საკონდიტრო ნაწარმი, უმაღლესი ხარისხის ფქვილი, ბრინჯი, მანანის ფაფა, ასევე - ბულიონი, შემწვარი ხორცი, თევზი. მიზანშეწონილია მოაწყოთ განტვირთვის დღეები: ვაშლისა, კომპოტისა, ხაჭოსი, არაჟნისა. გვიანი ტოქსიკოზის დროს რაციონი ორსულისთვის აუცილებელი ოდენობით უნდა შეიცავდეს ცილებს, პირველ რიგში - რძის პროდუქტების, განსაკუთრებით ხაჭოს სახით. ცხიმები 60 გრამამდე იზღუდება, ჭარბი წონის შემთხვევაში - 40 გრამამდე. სასურველია რძისა და მცენარეული დიეტა ბოსტნეულის მომატებული შემცველობით და ხილით. შაქრის ნაცვლად თაფლი გამოიყენეთ. მარილი ორსულობის მეორე ნახევარში 8 გრამამდე იზღუდება, ხოლო ბოლო 1-2 თვის განმავლობაში - 5-მდე. იზღუდება სითხეც - წყალი, ჩაი, კომპოტი, სუპი, მეხუთე-მეექვსე თვეს - 1-1,2 ლიტრამდე, ბოლო 1-2 თვეს - 0,8-მდე. სითხის მთავარი წყაროა წვენები და რძე.

- რომელი პროდუქტებია სასარგებლო მეძუძური დედისთვის და როგორია მისი კვების რეჟიმი?
- გამოკვლევებმა ცხადყო, რომ მელოგინე ქალებს ჩვილის ნორმალური განვითარებისთვის რაოდენობრივად და ხარისხობრივად საკმარისი რძის წარმოქმნა შეუძლიათ. მისი ოდენობა არ არის დამოკიდებული დედის რაციონზე. ლაქტაციის პერიოდში კვების დეფიციტი გავლენას ახდენს ქალის ნუტრიციულ სტატუსზე, მის ჯანმრთელობაზე, მაგრამ რძის შემადგენლობა შედარებით ნაკლებად იცვლება. მისი ოდენობა მხოლოდ მაშინ იკლებს, თუ დედის კვება მკვეთრად არის დარღვეული.

ზოგადი პრინციპები
ლაქტაციის პერიოდში იზრდება მოთხოვნილება როგორც ც და ბ ჯგუფის ვიტამინებზე, ისე მიკროელემენტებზე. რაც შეეხება იოდს, საკვებში მისი დამატება საჭიროა მხოლოდ იოდდეფიციტის ენდემურ ზონებში. ამასთან, რძეში მისი შემცველობა დამოკიდებულია დედის კვებაზე, ამიტომ ლაქტაციის პერიოდში საჭიროა იოდიანი პროდუქტის ფრთხილი გამოყენება, რათა რძეში მისმა ოდენობამ დასაშვებზე მეტად არ მოიმატოს. რძესთან ერთად მეძუძური ქალის მიერ ყოველთვიურად დაკარგული რკინის ოდენობა მენსტრუალური სისხლდენით გამოწვეული დანაკარგის ნახევარს შეადგენს, ამიტომ აუცილებელია დედის რაციონში რკინის შემცველი პროდუქტების ჩართვა. თუ რეგიონში, სადაც დედა ცხოვრობს, არ ხდება წყლის ადეკვატური ფთორირება,  მიზანშეწონილია დედის რაციონში ფთორის დამატებაც. რაც შეეხება ნატრიუმს, სპილენძს და სელენს, დედის კვება მათ შემცველობაზე მნიშვნელოვან გავლენას არ ახდენს. დაუბალანსებელი კვების შემთხვევაში, როცა ზოგიერთი ვიტამინისა და მინერალური ნივთიერების (ფოლიუმის მჟავას, ვიტამინ ბ6-ის, კალციუმის, თუთიის, მაგნიუმის) მოთხოვნილება მომატებულია, შესაძლოა განვითარდეს მათი დეფიციტი და აუცილებელი გახდეს მათი მედიკამენტური სახით დანიშვნა. ვეგეტარიანული დიეტის შემთხვევაში საჭიროა დ და ბ12 ვიტამინისა და თუთიის დამატებით მიღება. მეძუძური ქალი არ უნდა მისდევდეს მკაცრ დიეტას. საკმარისია, რაციონიდან გამორიცხოს ცხიმიანი საკვები, ტკბილეული, ტკბილი გაზიანი სასმელი, მზესუმზირა. შემწვარი საკვები სასურველი არ არის. ყველაფერი დანარჩენი - პირველი და მეორე კერძები მჭლე ხორცით ან თევზით, ხარისხიანი ყველი, ბოსტნეული, ხილი - ნებადართულია. ნუ დაივიწყებთ ფაფებს.

დღიური რაციონი
მეძუძურმა დედამ დღეში უნდა მიიღოს 700-1000 კკალ-ით მეტი, ვიდრე ჩვეულებრივ, ანუ დაახლოებით 3200-3500 კკალ. ცილა დღის რაციონში უნდა იყოს 120-130 გ (მათ შორის 60% ცხოველური წარმოშობის), ნახშირწყლები - დაახლოებით 500გ, ცხიმები - 100-120გ (მათგან მცენარეულ ზეთზე მოდის 20%). სამაგალითო რაციონი ასეთია: 200 გ ხორცი, ფრინველი ან თევზი, 1 ლიტრი რძე ნებისმიერი სახით, 100-150 გ ხაჭო, 20-30 გ ყველი, 1 კვერცხი, 500-600 გ ბოსტნუელი 200-300 ხილი. მეძუძური დედის რაციონში აუცილებლად უნდა შედიოდეს ხორცი, თევზი, ყველი. მეძუძურ ქალს დიდი რაოდენობით სჭირდება ხილი და ბოსტნეული (ისინი რაციონში სათითაოდ უნდა შეიტანოთ და დააკვირდეთ ბავშვის რეაქციას), ახალი მწვანილი, კენკრა, ხილისა და ბოსტეულის წვენები, ცეხვილი პური, ფაფა.  ადვილად ასათვისებელ ნახშირწყლებს (ტკბილეულს, საკონდიტრო ნაწარმს) ზიანი გაცილებით მეტი მოაქვს, ვიდრე სარგებელი: ბავშვს ებერება მუცელი, დედიკო კი მოიმატებს წონას. ცხიმები აუცილებელია ღვიძლის კვებისთვის, ზოგიერთი ვიტამინის შეწოვისთვის, ცხიმის მარაგის დაწვისთვის, მაგრამ საკვებში ის არ უნდა აღემატებოდეს 25%-ს. ცხიმიან ხორცში, რძეში, შემწვარ პროდუქტებში და ერბოზელილ ცომში შედის მავნე ცხიმები, ზღვის ცხიმსა და მცენარეულ ზეთებში - სასარგებლო. ძალიან მნიშვნელოვანია ორგანიზმისთვის მიკროელემენტებიც. რკინის წყაროა ხორცი (რკინის დეფიციტი ხელს უწყობს ანემიის განვითარებას), ფოსფორისა - თევზი (უმჯობესია, მოხარშული), კალციუმისა (უზრუნველყოფს ძვლისა და კბილების ზრდას) - რძე და რძის პროდუქტები.

- რამდენი სითხე შეიძლება მივიღოთ?
- ლაქტაციის (ძუძუს წოვების) პერიოდში სითხეზე მოთხოვნილება იზრდება. ქალმა უნდა მოიკლას წყურვილი, მაგრამ უკონტროლოდ სითხეების მიღებაც არ არის მიზანშეწონილი. სითხის ოპტიმალური სადღეღამისო ოდენობაა დაახლოებით 2 ლიტრი. ამაში შედის წვნიანი, ჩაი, წვენი, რძე, კეფირი, მაწონი... ერიდეთ ტკბილ გაზიან სასმელს, ხშირად სვით ნატურალური წვენი (უმჯობესია, საბავშვო). მარილი ზომიერად მიიღეთ. სასურველია, მიირთვათ იოდიანი მარილი ნატრიუმის დაქვეითებული შემცველობით. რაციონიდან გამორიცხეთ ზოგიერთი თევზეული, მაგალითად, ზვიგენის ფილე, შინშერი და სამეფო სკუმბრია. ეს ჯიშები დიდი რაოდენობით შეიცავს ტყვიას და შესაძლოა, ზიანი მიაყენოს ბავშვის განვითარებას. ტყვიას დიდი რაოდენობით შეიცავს კონსერვირებული თინუსი და მისი ფილეც. ნუ დალევთ არაპასტერიზებულ რძეს, ერიდეთ ჰოთ-დოგებს, შებოლილ ხორცსა და თევზს. ორსულთათვის სასარგებლოა:

• მარცვლეული: ხორბალი, წიწიბურა, ქერი, შვრია, სიმინდი, ჭვავი;
• ყველანაირი ხილი და ბოსტნეული, პარკოსნები: სოიო, ლობიო, ბარდა;
• ხორცი, თევზი, კვერცხი;
• ნაკლებცხიმიანი რძის პროდუქტები: რძე, მაწონი (იოგურტი, კეფირი), ნაკლებად მარილიანი ყველი, ხაჭო.
  ერიდეთ:
• კოფეინიან სასმელებს: ყავას, მაგარ ჩაის, პეპსი-კოლას და კოკა-კოლას; თუ ძალიან მოგინდათ, დღის განმავლობაში შეგიძლიათ მიიღოთ მაქსიმუმ 2 ჭიქა;
• ალკოჰოლს - დედის მიერ მიღებული მცირე რაოდენობით (1 ჭიქა) ალკოჰოლიც კი დიდი დოზაა ნაყოფისათვის. ის შეუფერხებლად გადის პლაცენტურ ბარიერს და შესაძლოა სერიოზული ზიანი მიაყენოს მას;
• თამბაქოს წევას და მწეველებთან ერთ ოთახში ყოფნას;
• ჭარბ შაქარს და ტკბილ საკვებ პროდუქტებს: კანფეტებს, შოკოლადს, ნამცხვერებს; საკვებში ჭარბი რაოდენობით მარილის მოხმარებას და მარილიან პროდუქტს: მარინადებს, მწნილებს, საწებლებს;
• დიდი რაოდენობით ცხოველურ ცხიმს: კარაქს, არაჟანს, ხორცის ნახარშს;
• კონსერვებს, მეტადრე - სახლის პირობებში დამზადებულს. ისინი შესაძლოა საშიში ინფექციის  - ბოტულიზმის წყაროდ იქცეს;
• არაპასტერიზებულ, აუდუღარ რძეს და შეუმოწმებელი რძისაგან მომზადებულ პროდუქტებს;
• ნახევრად შემწვარ და მოხარშულ ხორცსა და თევზს;
• თოხლო და უმ კვერცხს.
• გულ-ღვიძლისგან მომზადებულ საკვებს.